ارزیابی مقاومت ارقام گندم نسبت به جدایه های قارچ mycosphaerella graminicola دشت مغان در مرحله گیاهچه ای در شرایط گلخانه

بیماری سپتوریای برگی گندم با عامل قارچی mycosphaerella graminicola (فرم غیرجنسی: septoria tritici) از بیماری های مهم گندم در سراسر دنیا به شمار می رود که در سال های اخیر در برخی نقاط ایران از جمله منطقه مغان شیوع پیدا کرده است. در این تحقیق، واکنش 23 رقم گندم نان و دوروم نسبت به 10 جدایه قارچ m. graminicola که در طی سال های زراعی 1386 و 1387 از مزارع آلوده منطقه مغان جداسازی شده بود، تحت شرایط گلخانه در مرحله گیاهچه مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس درصد پوشش پیکنیدیومی سطح برگ ها نشان داد که جدایه های m. graminicola و ارقام گندم در سطح یک درصد با همدیگر اختلاف معنی دار داشتند. بر اساس نتایج این تجزیه، برهمکنش بین ارقام و جدایه ها نیز در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود که بیانگر وجود برهمکنش اختصاصی بین ارقام و جدایه های مورد مطالعه است. با این که حدود نیمی از ارقام مورد بررسی نسبت به همه جدایه ها حساس بودند، چهل حالت مقاومت اختصاصی نسبت به جدایه ها در سایر ارقام شناسایی شد. ارقام دهدشت، سیمره، گالانکو، سایسون و هیرمند به ترتیب با مقاومت در مقابل نه، هشت، شش، پنج و سه جدایه مقاوم ترین ژنوتیپ ها بودند. علاوه بر این، جدایه های مورد بررسی، الگوی پرآزاری متفاوتی روی ارقام گندم داشتند. به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که جدایه های m. graminicola در دشت مغان دارای تنوع پرآزاری بالایی می باشند و اغلب ارقام رایج در منطقه به خصوص ارقام گندم نان به بیماری حساس هستند. با این حال در بین این ارقام، منابع مقاومتی شناسایی شدند که می توان از آنها در برنامه های اصلاح گندم این منطقه استفاده نمود.